Groot risico voor onterechte veroordelingen 

Valse bekentenissen vormen een groot risico voor onterechte veroordelingen. Het blijkt immers dat een rechtbank steevast veel bewijswaarde hecht aan een bekentenis, ook als die later ingetrokken werd. De risicofactoren om tot een valse bekentenis te komen zijn drieledig. Ze hangen sterk af van de verhoortechniek, de persoonlijkheid van de ondervraagde en de context van het verhoor zoals de duur of frequentie. 

Er worden reeds geruime tijd onderzoeken gevoerd naar onterechte veroordelingen. The Innocence Project uit de Verenigde Staten is daar één van. The Innocence Project is een non-profit organisatie die zich inzet voor het ‘ontschuldigen’ van personen die ten onrechte werden veroordeeld. Ze doen dit vaak door gebruik te maken van nieuwe technieken in het  forensisch (DNA-)onderzoek. Daarnaast zetten ze in op de hervorming van het strafrechtsysteem om toekomstig onrecht te voorkomen. In dit project werd bevonden dat liefst 29% van de tot nu toe 375 ontmaskerde onterechte veroordelingen werd veroorzaakt door een valse bekentenis. In werkelijkheid liggen de cijfers waarschijnlijk nog hoger: niet iedere ten onrechte veroordeelde slaagt er immers in een manier te vinden om zijn onschuld aan te tonen. Er is dus een hoog dark number. 

3 types van valse bekentenissen

Er bestaan grof samengevat 3 types van valse bekentenissen: 

• vrijwillig valse bekentenissen. Bij deze soort van valse bekentenissen zal de betrokkene zonder externe druk (van bijvoorbeeld de politie) een feit bekennen. De reden hiervoor kan zijn dat hij de echte dader wil beschermen. Of nog: dat hij de grote aandacht van de media en dus roem nastreeft. Een voorbeeld daarvan is Henry Lee Lucas/"The Confession Killer" die meer dan 600 moorden bekende waarvan er slechts 3 konden bevestigd worden.  
   
• afgedwongen valse bekentenissen. Bij dit soort valse bekentenissen is er sprake van externe druk. Een voorbeeld daarvan is Christopher Ochoa. Hij bekende de moord op Nancy DePriest. Hij stond onder externe druk van enerzijds de politie die beweerde dat hij naar death row zou gaan indien hij niet zou bekennen. Anderzijds was er ook zijn moeder die hevig aandrong, omdat ze haar zoon zelf niet meer geloofde. Jaren later bekende een andere dader, Achim Marino, de moord te hebben gepleegd…
   
• afgedwongen ingebeelde valse bekentenissen. Bij dit soort valse bekentenis gelooft de persoon in kwestie werkelijk dat hij de moord gepleegd heeft. Een voorbeeld daarvan is Michael Crowe, die de moord bekende op zijn zus Stephanie Crowe. De 14-jarige jongen werd urenlang ondervraagd door de politie, die hierbij de zeer suggestieve Reid-methode gebruikte. De jongen werd noch door zijn ouders, noch door een advocaat bijgestaan bij het verhoor. Na urenlang ontkennen, geloofde de jongen uiteindelijk zelf dat hij de moord gepleegd had en bekende. En alweer: pas jaren later werd de echte moordenaar veroordeeld.

Advocaat als beschermingsfactor 

De aanwezigheid van een advocaat bij het verhoor biedt een belangrijke beschermingsfactor tegen valse bekentenissen. Advocaten zijn niet alleen belangrijk om de procedurele rechten uit te leggen, maar bieden ook een bijstand die tegemoet komt aan de individuele kwetsbaarheden van de verhoorde (het feit dat men plots gearresteerd is en dus geen vrijheid van komen en gaan meer heeft, vormt daarbij op zich reeds een kwetsbaarheid). Deze bijstand beïnvloedt vaak sterk de dynamiek tijdens het verhoor: verhoorders zijn automatisch meer op hun hoede. Mocht de politie toch externe druk uitoefenen op de verdachte, dan zal een goede strafrechtadvocaat in zijn actieve rol altijd tussenkomen.

Wij kunnen dus enkel aanraden je steeds door een gespecialiseerde advocaat te laten bijstaan tijdens een verhoor.