Naast telefonie is DNA tegenwoordig alom tegenwoordig in het strafrechtelijk onderzoek. Door haar unieke karakter is het DNA spoor een van de moeilijkste bewijselementen waar een verdachte mee kan worden geconfronteerd. Wanneer iemands DNA wordt aangetroffen op een plaats delict, heeft hij een en ander uit te leggen. Bovendien wordt het DNA onderzoek meer en meer op grote schaal ingezet in de zoektocht naar de dader van o.a. onopgeloste moordzaken. Denken we maar aan het onderzoek naar de moord op juf Mieke, waar ondertussen tientallen mensen werden verzocht hun DNA af te staan, in de hoop op die manier de dader te strikken.
Opletten is toch ook hier de boodschap: Een studie van de Australische Flinders University toonde onlangs nog aan dat iemand DNA kan achterlaten enkel en alleen door het feit dat die persoon in de directe nabijheid geweest is, zonder het aan te raken.
`
Verzamelen van DNA in het kader van een strafonderzoek
DNA-onderzoek en de vergelijking van DNA-profielen mogen in strafzaken enkel worden uitgevoerd om: 1. de bij misdrijven betrokken personen direct of indirect te kunnen identificeren; 2. onbekende overledenen direct of indirect te identificeren; 3. de opsporing van vermiste personen te vergemakkelijken.
Bevel tot afname door de procureur des Konings
Art. 44quinquies Sv. bepaalt dat de procureur des Konings het afnemen van een referentiestaal op een persoon kan bevelen wanneer:
- er een schriftelijke toestemming is;
- de persoon minstens zestien jaar oud is;
- er aanwijzingen van schuld bestaan;
Met andere woorden : in dit geval moet de persoon in kwestie toestemming geven om een staal af te nemen. Wanneer hij weigert, kan de afname dus niet gebeuren.
Ook van een niet-verdachte kan de procureurs des Konings, op basis van art. 44 sexies Sv.) celmateriaal bekomen mits:
- er een schriftelijke toestemming is;
- de persoon minstens zestien jaar oud is;
In dit geval is de afname er enkel op gericht om eventuele sporen te onderscheiden van die van de daders.
Bevel tot afname onder dwang door de onderzoeksrechter
Voor feiten die strafbaar zijn met een maximumstraf van vijf jaar gevangenisstraf of met een zwaardere straf, kan de onderzoeksrechter het vergelijkend DNA-onderzoek bevelen om een referentiestaal onder dwang af te nemen:
- bij personen tegen wie er aanwijzingen van schuld bestaan (art. 90 undecies Sv.)
- bij personen die een directe band hebben met het gerechtelijk onderzoek (art. 90duodecies Sv.).
Match of geen match?
Er zijn verscheidene factoren die invloed hebben op een DNA-verwantschapsonderzoek zoals tijd, afstand, profiel zodat bij een mogelijke positieve match er toch steeds voorzichtig dient te worden omgesprongen met DNA-resultaten in een strafonderzoek. Dit kan dermate onvoldoende informatief zijn dat geen betrouwbare uitspraak kan worden gedaan over de mogelijke aan- of afwezigheid van celmateriaal.